—
Zaskakujące, jak Trump potraktował Polskę. Wszystko tuż przed kluczowymi rozmowami
W świecie dyplomacji każde słowo, gest czy symboliczny ruch potrafi mieć ogromne znaczenie. Dlatego wydarzenia z ostatnich dni, związane z byłym prezydentem Stanów Zjednoczonych Donaldem Trumpem, wywołały szeroką debatę w Polsce i na arenie międzynarodowej. Sposób, w jaki amerykański polityk potraktował Polskę tuż przed zaplanowanymi rozmowami z europejskimi partnerami, okazał się dla wielu obserwatorów zaskakujący i trudny do wytłumaczenia.
Wydarzenie, które wstrząsnęło Warszawą
Według relacji amerykańskich i polskich mediów, Donald Trump – przygotowując się do serii kluczowych spotkań z przedstawicielami państw NATO – zdecydował się na publiczną wypowiedź, w której Polska została przedstawiona w dość nieoczekiwanym świetle. Wystąpienie, które miało koncentrować się na kwestiach globalnego bezpieczeństwa i wspólnej odpowiedzialności za wschodnią flankę Sojuszu, szybko przerodziło się w polityczną burzę.
Trump zasugerował bowiem, że „Polska powinna w większym stopniu brać odpowiedzialność za własne bezpieczeństwo i nie liczyć na nieograniczoną pomoc Stanów Zjednoczonych”. Co więcej, użył retoryki, którą część komentatorów uznała za protekcjonalną, a nawet lekceważącą.
„Polska jest ważnym sojusznikiem, ale każdy kraj musi wiedzieć, że Ameryka nie będzie płacić za wszystko. Jeśli chcecie ochrony, musicie wykazać, że naprawdę na nią zasługujecie” – miał powiedzieć Trump, co natychmiast podchwyciły media na całym świecie.
Warszawa zaskoczona, dyplomaci w defensywie
W polskim Ministerstwie Spraw Zagranicznych słowa Trumpa wywołały konsternację. Jeszcze dzień przed jego wypowiedzią polscy urzędnicy zapewniali opinię publiczną, że stosunki polsko-amerykańskie są stabilne i oparte na trwałym partnerstwie.
Anonimowy rozmówca jednego z dzienników w Warszawie miał powiedzieć:
„Spodziewaliśmy się mocnego sygnału wsparcia, szczególnie w kontekście trwającej wojny w Ukrainie. Tymczasem padły słowa, które można odczytać jako krytykę, a nawet groźbę ograniczenia zaangażowania USA”.
Niektórzy eksperci wskazują, że w wypowiedzi Trumpa nie chodziło wyłącznie o Polskę, lecz o szerszy przekaz do wszystkich sojuszników. Problem w tym, że to właśnie Warszawa została wymieniona z nazwy, co nadało sprawie wymiar szczególnie dotkliwy.
Echo w polskiej polityce wewnętrznej
Szybko okazało się, że słowa Trumpa stały się paliwem dla polskiej debaty politycznej. Opozycja zarzuciła rządowi, że zbyt jednostronnie stawiał na sojusz ze Stanami Zjednoczonymi, nie dbając o pogłębione relacje z innymi partnerami w Europie.
Lider jednej z głównych partii opozycyjnych stwierdził:
„Od lat słyszeliśmy, że Polska ma szczególne relacje z USA. Dziś widzimy, że to mit. Trump mówi wprost: albo płacicie więcej, albo nie możecie liczyć na pełne wsparcie. To kompromitacja dla polityki zagranicznej rządu”.
Z kolei przedstawiciele obozu władzy tonowali nastroje. Minister obrony podkreślił, że Polska od lat przeznacza ponad 4 proc. PKB na zbrojenia – najwięcej w całym NATO – i nie można jej zarzucić bierności. „Polska jest liderem, jeśli chodzi o inwestycje w bezpieczeństwo. Słowa Trumpa odbieramy raczej jako generalne ostrzeżenie do wszystkich sojuszników, a nie personalny atak na nasz kraj” – mówił.
Europa obserwuje z niepokojem
Nie tylko Polska odebrała wypowiedź byłego prezydenta z niepokojem. W Berlinie, Paryżu i Brukseli natychmiast zaczęto spekulować, czy przypadkiem Trump – znany z krytyki NATO i sceptycyzmu wobec wspólnej polityki obronnej – nie próbuje podważać solidarności sojuszniczej.
Dziennik „Le Monde” napisał, że „Trump po raz kolejny pokazał, że jego podejście do Europy jest transakcyjne, a nie partnerskie. Polska padła ofiarą retoryki, która ma na celu wymuszenie jeszcze większych koncesji finansowych od europejskich sojuszników USA”.
Z kolei niemiecki „Der Spiegel” zauważył, że w polskiej debacie politycznej słowa Trumpa mogą mieć dalekosiężne skutki, bo osłabiają narrację o „strategicznym partnerstwie bez cienia wątpliwości”.
Czy to element negocjacyjnej gry?
Niektórzy analitycy zwracają uwagę, że styl Trumpa polega na wywieraniu presji już przed rozpoczęciem rozmów. Tak było w przeszłości, gdy negocjował kwestie handlowe z Chinami czy Meksykiem. Jego strategia to często mocne uderzenie na początku, aby w dalszej części móc uzyskać korzystniejsze warunki.
Dr Tomasz Kaczmarek, ekspert ds. stosunków międzynarodowych, mówi:
„Trump gra va banque. W jego logice najpierw trzeba zastraszyć partnera, pokazać mu, że bez Ameryki nie istnieje, a dopiero potem oferować sojusz na określonych warunkach. Polska padła teraz ofiarą tej strategii”.
Jednak inni przestrzegają, że takie podejście może podważyć zaufanie sojuszników i w dłuższej perspektywie osłabić spójność NATO.
Reakcja opinii publicznej w Polsce
Sondaże przeprowadzone tuż po wypowiedzi Trumpa pokazały, że Polacy są podzieleni. Część społeczeństwa uważa, że Stany Zjednoczone pozostaną najważniejszym gwarantem bezpieczeństwa Polski, nawet jeśli były prezydent mówi twardo. Inni natomiast obawiają się, że słowa te są zapowiedzią realnego ograniczenia amerykańskiego wsparcia, co w obecnej sytuacji geopolitycznej byłoby bardzo groźne.
„Amerykanie nie są świętymi Mikołajami. Musimy myśleć o własnych interesach i nie uzależniać się tylko od jednego partnera” – mówił w jednym z wywiadów znany komentator polityczny.
Co dalej?
Wszystko wskazuje na to, że kwestia stosunku Trumpa do Polski będzie jednym z głównych tematów nadchodzących rozmów w Europie. Dyplomaci w Warszawie już przygotowują strategię, jak zneutralizować negatywne skutki jego słów i podkreślić znaczenie polsko-amerykańskiego sojuszu.
Na stole leżą propozycje dodatkowych wspólnych ćwiczeń wojskowych, zwiększenia obecności amerykańskich żołnierzy w Polsce oraz nowych kontraktów zbrojeniowych. Wszystko po to, by udowodnić, że Polska jest partnerem godnym zaufania i lojalnym wobec Waszyngtonu.
Jednocześnie coraz głośniej mówi się w polskiej polityce o konieczności wzmacniania relacji z innymi europejskimi państwami. Niewykluczone, że słowa Trumpa staną się katalizatorem do intensyfikacji współpracy w ramach Unii Europejskiej, szczególnie w zakresie obronności.
Podsumowanie
Zaskakujące potraktowanie Polski przez Donalda Trumpa tuż przed kluczowymi rozmowami pokazało, jak delikatna i nieprzewidywalna jest współczesna dyplomacja. Jedno zdanie byłego prezydenta wystarczyło, by wywołać lawinę komentarzy, politycznych sporów i międzynarodowych analiz.
Polska znalazła się w trudnej sytuacji – z jednej strony chce zachować bliskie więzi ze Stanami Zjednoczonymi, z drugiej musi pokazać, że nie jest klientem, lecz równorzędnym partnerem. Jak uda się wyjść z tego dyplomatycznego zakrętu, pokażą najbliższe tygodnie.
—