W ostatnich godzinach scena międzynarodowej polityki została wstrząśnięta szokującą deklaracją Donalda Trumpa, byłego prezydenta Stanów Zjednoczonych i obecnego kandydata na urząd prezydenta USA w wyborach 2024 roku. Trump, znany ze swojego bezkompromisowego podejścia do polityki zagranicznej, ogłosił, że Polska może zostać objęta surowymi restrykcjami wizowymi, a polskim obywatelom może zostać zakazany wjazd do Stanów Zjednoczonych. Oświadczenie to padło w kontekście rosnącego napięcia między Stanami Zjednoczonymi a Polską po tym, jak rząd w Warszawie publicznie wyraził swoje zdecydowane poparcie dla prezydenta Ukrainy, Wołodymyra Zełenskiego.
Tło decyzji Trumpa
Polska od początku wojny rosyjsko-ukraińskiej w 2022 roku była jednym z głównych sojuszników Ukrainy, dostarczając jej sprzęt wojskowy, pomoc humanitarną oraz aktywnie wspierając w międzynarodowych instytucjach. To stanowisko, choć popierane przez wiele krajów zachodnich, wzbudzało kontrowersje wśród amerykańskich polityków, zwłaszcza tych związanych z frakcją Trumpa. Były prezydent wielokrotnie krytykował amerykańską pomoc dla Ukrainy i sugerował, że Europa, w tym Polska, powinna ponosić większą odpowiedzialność finansową i wojskową za bezpieczeństwo regionu.
W ostatnich tygodniach relacje między Warszawą a Waszyngtonem jeszcze bardziej się ochłodziły. Polska ogłosiła dalsze wsparcie militarne dla Ukrainy, co spotkało się z ostrą reakcją Trumpa, który od dłuższego czasu prezentuje prorosyjskie podejście i sugeruje, że to Ukraina powinna zawrzeć pokój z Moskwą na warunkach korzystnych dla Rosji.
Szokujące oświadczenie Trumpa
Podczas jednego ze swoich wieców wyborczych w stanie Floryda, Trump wypowiedział słowa, które wywołały burzę w relacjach polsko-amerykańskich:
“Polska, zamiast dbać o własne interesy, zdecydowała się stanąć po stronie Zełenskiego i eskalować ten bezsensowny konflikt. Jeśli rząd w Warszawie chce być częścią tej wojennej propagandy, to niech nie liczy na otwarte granice USA. Powiem to jasno – żaden obywatel Polski nie będzie miał wstępu do Stanów Zjednoczonych, dopóki Polska nie przemyśli swoich działań i nie zacznie działać w interesie pokoju, a nie dalszej konfrontacji.”
Słowa te, choć mogą wydawać się jedynie elementem agresywnej retoryki wyborczej, zostały odebrane jako poważne zagrożenie dla relacji dwustronnych między Polską a USA.
Reakcja polskiego rządu
Polskie władze niemal natychmiast odpowiedziały na te kontrowersyjne deklaracje. Premier Polski określił je jako “absurdalne i nieakceptowalne”, podkreślając, że Polska jest suwerennym państwem i nie będzie podejmować decyzji w oparciu o groźby ze strony jakiegokolwiek zagranicznego polityka.
Minister spraw zagranicznych w specjalnym oświadczeniu zapewnił, że Polska nadal będzie wspierać Ukrainę i nie ulegnie presji:
“Polska nie pozwoli, aby jakiekolwiek naciski podważyły nasze wartości i nasze zobowiązania wobec sojuszników. Jeśli Donald Trump uważa, że może zastraszyć Polaków groźbami wizowymi, jest w błędzie. Relacje polsko-amerykańskie są oparte na wzajemnym szacunku i wspólnych interesach, a nie na jednostronnych dyktatach.”
Reakcje w USA
Choć Trump cieszy się ogromnym poparciem wśród konserwatywnej części amerykańskiego społeczeństwa, jego wypowiedź spotkała się z ostrą krytyką nawet wśród polityków Partii Republikańskiej. Wielu z nich podkreśliło, że Polska jest jednym z najbliższych sojuszników USA w Europie i kluczowym członkiem NATO. Były sekretarz stanu Mike Pompeo stwierdził, że “uderzanie w Polskę jest nie tylko błędem strategicznym, ale i zdradą wartości, które Ameryka reprezentuje.”
Z kolei przedstawiciele administracji prezydenta Joe Bidena, który jest głównym rywalem Trumpa w nadchodzących wyborach, określili wypowiedź byłego prezydenta jako “skrajnie nieodpowiedzialną i niezgodną z amerykańską polityką zagraniczną”.
Polacy w USA – co oznacza zakaz wjazdu?
Ewentualny zakaz wjazdu do USA dla Polaków mógłby mieć katastrofalne skutki dla wielu rodzin, przedsiębiorców i studentów. Obecnie Polska należy do programu ruchu bezwizowego (Visa Waiver Program), co pozwala Polakom na podróżowanie do Stanów Zjednoczonych bez konieczności uzyskania wizy na pobyt do 90 dni. Zniesienie tego przywileju oznaczałoby powrót do czasów, gdy Polacy musieli przechodzić przez skomplikowane procedury wizowe, często z wysokim odsetkiem odmów.
Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych mieszka i pracuje ponad 10 milionów osób polskiego pochodzenia, a każdego roku dziesiątki tysięcy Polaków podróżuje do USA w celach turystycznych, biznesowych czy edukacyjnych. Ograniczenia w podróżach mogłyby poważnie zaszkodzić polsko-amerykańskim relacjom, zarówno na poziomie społecznym, jak i gospodarczym.
Czy Trump ma realną szansę na wprowadzenie zakazu?
Mimo kontrowersyjnej retoryki Trumpa, jego zapowiedź nie oznacza automatycznego wprowadzenia zakazu. Wprowadzenie tak radykalnych zmian w polityce wizowej wymagałoby zgody Kongresu oraz poparcia administracji amerykańskiej, co wydaje się mało prawdopodobne, nawet jeśli Trump wygra wybory w listopadzie 2024 roku.
Eksperci podkreślają, że Trump często używa prowokacyjnych wypowiedzi, aby zmobilizować swoją bazę wyborczą, ale nie zawsze przekładają się one na rzeczywiste działania polityczne. Jednak sam fakt, że były prezydent i potencjalny przyszły lider USA otwarcie grozi jednemu z kluczowych sojuszników, świadczy o dużej zmianie w amerykańskiej polityce zagranicznej.
Polska, jako członek NATO i Unii Europejskiej, nie zamierza zmieniać swojego stanowiska wobec Ukrainy, niezależnie od gróźb Trumpa. Rząd w Warszawie kontynuuje dostarczanie pomocy wojskowej dla Kijowa, a prezydent Andrzej Duda wielokrotnie podkreślał, że bezpieczeństwo Ukrainy jest kluczowe dla całej Europy.
Z kolei przyszłość stosunków polsko-amerykańskich w dużej mierze zależy od wyniku nadchodzących wyborów prezydenckich w USA. Jeśli Trump ponownie zdobędzie urząd, możliwe są napięcia na linii Warszawa-Waszyngton, jednak eksperci przewidują, że Polska i tak pozostanie ważnym sojusznikiem USA, choć relacje mogą stać się bardziej skomplikowane.
Na razie polski rząd zachowuje spokój i zapewnia, że żadne decyzje nie zostaną podjęte pod wpływem nacisków Trumpa. Czy jednak jego groźby mają szansę stać się rzeczywistością? Czas pokaże, ale jedno jest pewne – napięcia między Polską a Stanami Zjednoczonymi osiągnęły nowy, niebezpieczny poziom.