Szykują się spore zmiany na mapie. Polska ma być większa
Temat zmian granic państwowych zawsze wywołuje ogromne emocje – zarówno wśród polityków, jak i zwykłych obywateli. Gdy w przestrzeni publicznej pojawiła się informacja, że Polska „ma być większa”, wielu zastanawiało się, czy chodzi o realne zmiany terytorialne, kwestie symboliczne, czy może jedynie planowane reformy administracyjne. Faktem jest, że coraz częściej mówi się o projektach, które mogą znacząco zmienić mapę naszego kraju – niekoniecznie poprzez aneksję terenów, lecz przez zmiany statusu niektórych obszarów, ich znaczenia geostrategicznego czy funkcji infrastrukturalnych.
W ostatnich miesiącach głośno zrobiło się o planowanych reformach administracyjnych, których efektem ma być nie tylko wzmocnienie niektórych regionów, ale również nowy podział terytorialny. Według nieoficjalnych informacji, rząd planuje przywrócenie województwa środkowopomorskiego oraz utworzenie kilku nowych powiatów i gmin w miejscach, gdzie od lat postulowano takie zmiany. W kontekście „powiększenia Polski” może to oznaczać symboliczne „rozszerzenie” państwa poprzez lepsze zagospodarowanie terytorium i zwiększenie roli dotąd marginalizowanych regionów.
Jednak to nie wszystko. Eksperci zwracają uwagę na znacznie poważniejsze zmiany, które mają wymiar geopolityczny. Po wybuchu wojny w Ukrainie, znaczenie Polski jako państwa frontowego NATO uległo gwałtownej zmianie. Na wschodniej granicy rozpoczęła się budowa tzw. „Tarczy Wschód” – systemu fortyfikacji i umocnień, które mają zabezpieczyć państwo przed ewentualnym zagrożeniem ze strony Rosji. W tym kontekście Polska „powiększa się” również w sensie wojskowym – zyskuje nowe strefy buforowe, nowe obszary wpływu w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.
Warto również wspomnieć o polskich inwestycjach infrastrukturalnych, które mają znaczenie nie tylko lokalne, ale i międzynarodowe. Rozbudowa portów w Gdańsku, Gdyni i Świnoujściu, rozwój infrastruktury kolejowej w ramach projektu CPK (Centralny Port Komunikacyjny) czy modernizacja dróg ekspresowych to działania, które zwiększają potencjał Polski jako kluczowego gracza w transporcie towarów między Wschodem a Zachodem. „Powiększają” one Polskę nie fizycznie, ale funkcjonalnie – poprzez rozszerzenie jej roli w globalnych łańcuchach dostaw.
Ale czy Polska naprawdę może się „powiększyć” w klasycznym, terytorialnym sensie? Tutaj głos zabierają historycy i geopolitycy. W mediach społecznościowych pojawiały się liczne spekulacje, często podsycane przez prorosyjskie źródła, że Polska ma plany zajęcia zachodnich obwodów Ukrainy – Lwowa, Iwano-Frankiwska czy Tarnopola. Te teorie zostały wielokrotnie zdementowane przez polski rząd, który jasno zadeklarował wsparcie dla integralności terytorialnej Ukrainy. Jednak sama obecność takich informacji w przestrzeni publicznej pokazuje, jak silne emocje budzi temat granic i suwerenności.
Z drugiej strony – nie można zapominać, że w historii Polski granice przesuwały się wielokrotnie. Po II wojnie światowej Polska straciła Kresy Wschodnie, a w zamian otrzymała tzw. Ziemie Odzyskane na zachodzie i północy. Dziś wiele z tych terenów, zwłaszcza na Śląsku i Pomorzu, jest jednymi z najbardziej rozwiniętych obszarów kraju. Idea „powiększania Polski” nie musi więc oznaczać aneksji, lecz umiejętnego zagospodarowania istniejących już terytoriów – szczególnie tych, które przez lata były zaniedbane.
Nie bez znaczenia są także działania Polonii za granicą. Coraz więcej mówi się o tzw. „miękkim powiększaniu Polski” – czyli rozszerzaniu jej kulturowych i językowych wpływów w Europie i na świecie. Polskie szkoły, instytuty kultury, inwestycje zagraniczne czy wspólnoty polonijne odgrywają ogromną rolę w promowaniu polskiej tożsamości. W tym sensie „Polska” istnieje dziś również w Chicago, Wilnie, Dublinie czy Londynie – jako wspólnota, nie tylko jako państwo.
Inną płaszczyzną, na której Polska może się „powiększyć”, jest cyberprzestrzeń. Dzięki szybkiemu rozwojowi technologii i coraz większemu znaczeniu świata cyfrowego, państwa zyskują nowe obszary wpływu – niezwiązane z fizycznym terytorium, ale z przestrzenią informacyjną. Polska inwestuje w cyfryzację administracji, rozwój sztucznej inteligencji, cyberbezpieczeństwo – i w ten sposób zyskuje nowe „obszary” w świecie wirtualnym.
Pomysł powiększenia Polski budzi też pytania o integrację europejską. Czy „większa Polska” to kraj bardziej obecny w strukturach UE? Czy to państwo, które aktywniej wpływa na decyzje zapadające w Brukseli i Strasburgu? Zdaniem analityków, rosnąca rola Polski w Unii Europejskiej – zarówno polityczna, jak i gospodarcza – jest faktem. Jako piąta co do wielkości gospodarka UE, Polska zyskuje na znaczeniu. W tym sensie „większość” Polski wyraża się nie w kilometrach kwadratowych, ale w sile głosu przy unijnym stole.
Jednak wszystkie te zmiany wymagają odpowiedzialności. Zmiana statusu państwa – czy to administracyjnego, geopolitycznego czy kulturowego – musi być poprzedzona dialogiem, analizą i dbałością o interes społeczny. Jak podkreślają eksperci, powiększenie roli Polski w regionie to ogromna szansa, ale i równie duże wyzwanie. Większe państwo to większa odpowiedzialność.
Współczesna mapa Europy ulega zmianom – niekoniecznie przez przesunięcia granic, ale przez zmiany znaczenia poszczególnych państw. Polska w tym układzie ma szansę zająć pozycję lidera Europy Środkowo-Wschodniej. Czy uda się to osiągnąć bezkonfliktowo, z poszanowaniem prawa międzynarodowego i sąsiedzkich relacji? Czas pokaże. Jedno jest pewne – mapa Europy już się zmienia. A Polska, niezależnie od tego, czy fizycznie „większa”, czy tylko silniejsza, ma do odegrania rolę, której nie miała od dziesięcioleci.