Lech Wałęsa zabrał głos tuż przed ciszą wyborczą. Wskazał na Kaczyńskiego i wszystko było jasne
W przeddzień ciszy wyborczej, gdy większość polityków tonuje swoje wypowiedzi, a społeczeństwo szykuje się do decyzji przy urnach, głos zabrał Lech Wałęsa – były prezydent, legendarny przywódca „Solidarności” i niezmiennie kontrowersyjna postać życia publicznego w Polsce. W swoim stylu, bez cenzury i bez taryfy ulgowej, Wałęsa wskazał wprost na Jarosława Kaczyńskiego jako głównego winowajcę politycznego chaosu, pogłębiających się podziałów społecznych i zagrożenia dla demokracji. Dla jego zwolenników – była to odważna i potrzebna diagnoza. Dla przeciwników – kolejny akt politycznej nagonki.
Jedno jest pewne: kiedy Lech Wałęsa mówi, trudno przejść obok obojętnie.
Symbol wolności czy relikt przeszłości?
Lech Wałęsa od lat dzieli opinię publiczną. Dla jednych pozostaje ikoną walki o wolność, człowiekiem, który obalił komunizm bez użycia przemocy, który poprowadził miliony Polaków ku demokracji. Dla innych – to polityk, który nie sprostał wyzwaniom prezydentury, nie rozliczył się ze swoją przeszłością i dziś odgrywa rolę celebryty bardziej niż męża stanu.
Bez względu na ocenę jego działalności, Wałęsa wciąż potrafi poruszyć opinię publiczną. Robi to zazwyczaj w kluczowych momentach – przed wyborami, w czasie kryzysów politycznych, gdy nastroje społeczne są napięte. Tym razem nie było inaczej.
Facebook jako narzędzie polityczne
Wałęsa swoje oświadczenie zamieścił na Facebooku – platformie, z której regularnie korzysta, by komentować bieżące wydarzenia. Jego wpisy często mają charakter emocjonalny, są pisane w sposób spontaniczny, czasem z błędami językowymi, co staje się łatwym celem dla krytyków, ale jednocześnie przydaje im autentyczności. W najnowszym poście, opublikowanym zaledwie kilka godzin przed rozpoczęciem ciszy wyborczej, Wałęsa wprost oskarżył Jarosława Kaczyńskiego o „zniszczenie polskiej wspólnoty” oraz „zdeptanie idei Solidarności”.
„Kaczyński to największe zagrożenie dla wolnej Polski od 1989 roku” – napisał były prezydent. – „Zburzył instytucje, które budowaliśmy z mozołem po upadku komunizmu. Skłócił Polaków, zniszczył niezależność sądów, podporządkował media publiczne partii i wykopał rowy nienawiści, których nie da się łatwo zasypać”.
Polaryzacja jako strategia
Słowa Wałęsy nie są zaskoczeniem – od lat nie ukrywa swojej niechęci do lidera Prawa i Sprawiedliwości. Ich spór ma podłoże zarówno polityczne, jak i osobiste. Jarosław Kaczyński i jego brat Lech od lat 90. prowadzili konsekwentną kampanię delegitymizującą postać Wałęsy, podważając jego przeszłość, sugerując agenturalność i odpowiedzialność za błędy transformacji ustrojowej. Sam Wałęsa wielokrotnie pozywał Kaczyńskich za naruszenie dóbr osobistych, ale równie często wchodził z nimi w słowne potyczki w mediach.
W tym sensie jego wypowiedź przed ciszą wyborczą nie jest nowością, ale jej siła polega na czasie i miejscu – padła w momencie, gdy nawet drobne słowo może wpłynąć na wahanie się niezdecydowanych wyborców. Dla jednych to głos autorytetu, dla innych – akt desperacji.
Reakcje polityczne
Komentarze po wpisie Wałęsy pojawiły się błyskawicznie. Politycy opozycji zareagowali z entuzjazmem. Czołowi przedstawiciele Koalicji Obywatelskiej udostępniali wpis Wałęsy z komentarzami typu: „Słowa, które trzeba przeczytać przed pójściem na wybory”, „Solidarność znów przemawia” albo „Nie zapominajmy, kto walczył o wolność”.
Z drugiej strony, obóz PiS i media z nim związane natychmiast podjęły kontratak. W portalu TVP Info pojawił się artykuł zatytułowany „Wałęsa znów atakuje – manipulacja i hipokryzja”. Komentatorzy zarzucali byłemu prezydentowi oderwanie od rzeczywistości, nieaktualność jego politycznych poglądów, a nawet „działanie na szkodę Polski w czasie, gdy potrzebna jest stabilizacja”.
– Lech Wałęsa od dawna próbuje wrócić na polityczne salony, ale dziś nikt poważny nie traktuje jego głosu jako istotnego elementu debaty – mówił jeden z posłów PiS. – Jego czas minął.
Głos sumienia czy ingerencja w kampanię?
Pojawiły się także pytania o zasadność publikowania tak jednoznacznych deklaracji politycznych tuż przed ciszą wyborczą. Choć formalnie Wałęsa nie złamał prawa – cisza zaczyna się dopiero o północy – to jednak etycznie sytuacja jest bardziej złożona. Czy osoba o takiej pozycji i takim symbolicznym ciężarze może sobie pozwolić na tak jednoznaczne wskazanie „antybohatera” przed samym głosowaniem?
Część komentatorów uważa, że Wałęsa działa z pobudek ideowych – że nie potrafi milczeć, gdy widzi zagrożenie dla wartości, które reprezentował przez całe życie. Inni twierdzą, że jego działania są częścią większej strategii politycznej, w której Wałęsa odgrywa rolę „starego mędrca”, wzywającego do obrony demokracji przed populizmem.
Wałęsa w XXI wieku
Dla młodszych pokoleń Lech Wałęsa to postać niemal legendarna, choć bardziej z podręczników niż z życia politycznego. Jego działalność z lat 80. i prezydentura w latach 90. wydają się odległe, nie do końca zrozumiałe. Tym bardziej istotne jest, że Wałęsa wciąż zabiera głos – i to w sposób jednoznaczny. W epoce, w której wielu polityków unika wyraźnych deklaracji, próbuje grać na kilka frontów, jego słowa mają szczególną siłę – są bezkompromisowe, często ostre, ale niosą w sobie autentyczne przekonanie.
– Mogę się mylić, mogę być stary i zmęczony, ale wiem jedno: zło trzeba nazywać po imieniu – napisał Wałęsa. – I dziś tym złem jest Kaczyński i jego sposób uprawiania polityki.
Społeczny rezonans
Jak pokazują badania opinii publicznej, społeczeństwo polskie jest głęboko podzielone w ocenie zarówno Wałęsy, jak i Kaczyńskiego. Jedni widzą w pierwszym symbol walki o wolność i godność, drudzy – w drugim gwaranta stabilności i porządku. W takim kontekście każde słowo, każdy gest, każda wypowiedź może mieć ogromne znaczenie. Zwłaszcza gdy pochodzi od człowieka, który jako jeden z niewielu Polaków zdobył Pokojową Nagrodę Nobla.
Nie wiadomo, czy głos Wałęsy wpłynie na wynik wyborów. Możliwe, że przekona kilkuset niezdecydowanych, może kilku się zniechęci. Ale jedno jest pewne: znów przypomniał o sobie i o tym, że polska polityka to nie tylko walka programów i liczb, ale również – a może przede wszystkim – walka narracji, emocji i symboli.