Parlament Europejski, jedna z najważniejszych instytucji Unii Europejskiej, wyraził zgodę na uchylenie immunitetu europosła Grzegorza Brauna. Decyzja ta wzbudziła wiele kontrowersji i ożywiła debatę publiczną zarówno w Polsce, jak i w Brukseli. Czy Grzegorz Braun zostanie pociągnięty do odpowiedzialności karnej? Jakie zarzuty na nim ciążą? I wreszcie: co ta decyzja oznacza dla przyszłości skrajnie prawicowej polityki w Polsce?
Kim jest Grzegorz Braun?
Grzegorz Braun to jedna z najbardziej kontrowersyjnych postaci na polskiej scenie politycznej. Urodzony w 1967 roku reżyser, publicysta i polityk zyskał rozgłos dzięki bezkompromisowym poglądom narodowo-katolickim, licznym wystąpieniom publicznym oraz działalności w środowiskach konserwatywnych. W 2019 roku został wybrany na posła do Sejmu z list Konfederacji, a jego wystąpienia często zyskiwały ogromne zainteresowanie mediów — nie tylko ze względu na ich treść, ale także formę.
W 2024 roku Grzegorz Braun objął mandat europosła po odejściu innego członka Konfederacji, co otworzyło mu drogę do Parlamentu Europejskiego. W Brukseli również nie zrezygnował z kontrowersyjnych wystąpień i gestów — znów trafiając na nagłówki mediów europejskich i krajowych.
Co doprowadziło do uchylenia immunitetu?
Decyzja o uchyleniu immunitetu Brauna nie pojawiła się w próżni. Wniosek w tej sprawie wpłynął do Parlamentu Europejskiego na początku 2025 roku. Dotyczył on głośnego incydentu z grudnia 2023 roku, kiedy to Grzegorz Braun na sali sejmowej ugasił chanukową świecę zapaloną w ramach uroczystości żydowskiej odbywającej się w polskim parlamencie.
Gest ten spotkał się z powszechnym potępieniem ze strony polityków różnych opcji, przedstawicieli wspólnoty żydowskiej, jak również instytucji międzynarodowych. Prokuratura Krajowa wszczęła postępowanie w sprawie możliwości popełnienia przestępstwa nawoływania do nienawiści na tle wyznaniowym.
Ponieważ Braun był europosłem, objęty był immunitetem chroniącym go przed postępowaniem sądowym. Stąd konieczność uzyskania zgody Parlamentu Europejskiego na uchylenie tej ochrony.
Przebieg procedury w Parlamencie Europejskim
Wniosek o uchylenie immunitetu Brauna trafił do Komisji Prawnej Parlamentu Europejskiego (JURI). Po zapoznaniu się z dokumentacją i wysłuchaniu stanowisk zainteresowanych stron, komisja jednogłośnie poparła uchylenie immunitetu.
W maju 2025 roku Parlament Europejski przeprowadził głosowanie plenarne. Za uchyleniem immunitetu głosowało 504 europosłów, przeciwko było 37, a 20 wstrzymało się od głosu. Wynik ten pokazuje jednoznaczne stanowisko większości parlamentarnej wobec kontrowersyjnego zachowania polskiego europosła.
Reakcje polityczne w Polsce
Decyzja Parlamentu Europejskiego wywołała natychmiastową falę komentarzy w Polsce. Przedstawiciele opozycji demokratycznej wyrazili satysfakcję, podkreślając, że immunitet nie powinien być tarczą chroniącą przed odpowiedzialnością za łamanie prawa i zasad współżycia społecznego.
Donald Tusk, przewodniczący Platformy Obywatelskiej i premier Polski, oświadczył:
„To sygnał, że Europa nie będzie tolerować nienawiści w żadnej formie. Niezależnie od narodowości czy wyznania, każdy ma prawo do szacunku i godności. Grzegorz Braun przekroczył granicę, która nie powinna być przekraczana”.
Z kolei Konfederacja zareagowała oburzeniem. Janusz Korwin-Mikke stwierdził:
„To polityczny proces. Grzegorz Braun wyraził sprzeciw wobec wprowadzania obcych religii do polskiego parlamentu. To była manifestacja suwerenności, a nie akt nienawiści”.
Sam Grzegorz Braun nie składa broni. W licznych wywiadach twierdzi, że padł ofiarą „międzynarodowej intrygi” i że jego działania były „symbolicznym sprzeciwem wobec obcych wpływów kulturowych w sercu polskiej demokracji”.
Czy dojdzie do procesu?
Po uchyleniu immunitetu formalnie nie ma przeszkód, by Grzegorz Braun został objęty postępowaniem karnym w Polsce. Prokuratura Krajowa już wcześniej deklarowała gotowość postawienia zarzutów z artykułu 256 Kodeksu karnego (publiczne nawoływanie do nienawiści na tle różnic wyznaniowych).
Jeśli akt oskarżenia zostanie sformułowany, sprawa trafi do sądu. Proces mógłby przyciągnąć ogromną uwagę społeczną i medialną — i stać się jednym z najbardziej symbolicznych procesów polityczno-karnych w historii III RP.
Szerszy kontekst: ekstremizm w polityce
Sprawa Brauna to nie tylko kwestia indywidualna. To również wyraz szerszego zjawiska radykalizacji części klasy politycznej — nie tylko w Polsce, ale w całej Europie. Wzrost popularności ugrupowań skrajnie prawicowych i antysystemowych jest faktem, a ich przedstawiciele coraz częściej przekraczają granice społecznego konsensusu.
Europejska Partia Ludowa, Zieloni, socjaldemokraci oraz liberałowie w PE zgodnie podkreślili, że decyzja w sprawie Brauna to także „sygnał ostrzegawczy” dla innych polityków flirtujących z mową nienawiści.
Skutki polityczne dla Konfederacji
Konfederacja, której Braun jest jednym z bardziej wyrazistych liderów, znalazła się w trudnym położeniu. Z jednej strony musi bronić swojego członka, by nie stracić twarzy w oczach radykalnego elektoratu. Z drugiej — rosnąca presja opinii publicznej, potencjalna utrata zdolności koalicyjnej oraz negatywny odbiór międzynarodowy mogą znacząco ograniczyć możliwości polityczne ugrupowania.
Sondaże pokazują, że poparcie dla Konfederacji utrzymuje się na poziomie 8–10%, ale wśród młodszych wyborców zaczyna maleć. Coraz częściej mówi się o potrzebie „odcięcia się” od najbardziej radykalnych postaci, by ratować wizerunek całej formacji.
Prawne i moralne znaczenie sprawy
Decyzja PE o uchyleniu immunitetu Brauna ma również wymiar prawno-moralny. To potwierdzenie, że mandat parlamentarny nie oznacza całkowitej bezkarności. Immunitet ma chronić przed politycznym naciskiem, ale nie może być używany jako osłona przed odpowiedzialnością za działania mogące łamać prawo i godzić w innych obywateli.
To również mocny sygnał w kontekście relacji Polski z Unią Europejską. Choć Bruksela wielokrotnie była krytykowana przez polską prawicę jako „ingerująca w sprawy wewnętrzne”, to w tej konkretnej sprawie decyzję podjęto po starannej analizie i z pełnym poszanowaniem procedur.
Co dalej?
Najbliższe miesiące będą kluczowe dla przyszłości Grzegorza Brauna — zarówno jako polityka, jak i obywatela. Jeśli sprawa trafi do sądu, może zakończyć się zarówno uniewinnieniem, jak i skazaniem. W tym drugim przypadku możliwe są różne scenariusze, włącznie z utratą mandatu poselskiego, a nawet ograniczeniem możliwości kandydowania w przyszłości.
Dla polskiej sceny politycznej będzie to również czas próby: czy partie potrafią jasno odciąć się od ekstremizmu? Czy obywatele zareagują stanowczo na mowę nienawiści? Czy Unia Europejska nadal będzie stanowczo egzekwować swoje wartości?
Podsumowanie
Sprawa Grzegorza Brauna i decyzja Parlamentu Europejskiego o uchyleniu mu immunitetu to symboliczny moment w historii polskiej i europejskiej polityki. Pokazuje, że nawet najbardziej kontrowersyjni politycy nie mogą działać bezkarnie, jeśli łamią podstawowe zasady współżycia społecznego i prawa człowieka. Dalszy rozwój wydarzeń pokaże, czy będzie to precedens, który zmieni oblicze polskiej debaty publicznej — czy jedynie kolejna medialna burza, po której wszystko wróci do normy.