Arabska telewizja pokazała “ten fragment” debaty z Nawrockim. Tak opisała jego zachowanie
Emitowany niedawno materiał jednej z najpopularniejszych arabskich stacji telewizyjnych wzbudził niemałe poruszenie, zarówno w krajach Bliskiego Wschodu, jak i w Polsce. Fragment debaty z udziałem Michała Nawrockiego, posła znanego z kontrowersyjnych wypowiedzi i ekspresyjnego stylu bycia, został zaprezentowany w programie publicystycznym jako przykład nie tylko napięć w polskim życiu politycznym, ale też jako przejaw szerszego zjawiska — erozji kultury dialogu w Europie Środkowo-Wschodniej.
W materiale wyemitowanym przez stację Al-Masirah, której audytorium obejmuje miliony widzów w krajach arabskich, pokazano urywek debaty telewizyjnej, w której Nawrocki, będący przedstawicielem konserwatywnego skrzydła polskiej sceny politycznej, wchodzi w ostry spór z przedstawicielem opozycji. Choć sam spór dotyczył pozornie technicznej kwestii — reformy systemu edukacji i roli religii w szkołach — szybko przerodził się w emocjonalną wymianę zdań, pełną wzajemnych oskarżeń, przerywania sobie i podniesionych głosów.
To właśnie ten fragment — moment, w którym Nawrocki przerywa rozmówcy, podnosi głos, a następnie w sposób teatralny odwraca się do prowadzącego z ironicznym uśmiechem — został szczególnie zaakcentowany w arabskiej relacji. Komentator Al-Masirah nazwał zachowanie polskiego polityka „symptomatycznym dla kryzysu komunikacji publicznej w Europie Wschodniej”. Dziennikarz dodał również, że „coraz więcej polityków w regionie zdaje się przemawiać nie do oponenta, lecz do kamer — z zamiarem stworzenia klipów wiralowych, które następnie będą krążyć w mediach społecznościowych”.
Reakcje w Polsce były mieszane. Zwolennicy Nawrockiego uznali, że został on wyrwany z kontekstu i przedstawiony tendencyjnie, podczas gdy krytycy podkreślali, że po raz kolejny jego zachowanie przyniosło Polsce międzynarodowy rozgłos — i to w niekorzystnym świetle. W mediach społecznościowych szybko zaczęły pojawiać się komentarze w rodzaju „nasi politycy robią z siebie widowisko dla całego świata” oraz „czy tak ma wyglądać reprezentowanie naszego kraju?”.
Niektórzy komentatorzy zauważyli jednak, że fakt, iż arabska stacja zainteresowała się polską debatą polityczną, sam w sobie jest wart odnotowania. Jak wskazał prof. Radosław Szewczyk, ekspert ds. mediów międzynarodowych z Uniwersytetu Warszawskiego: „To, że fragment polskiej debaty znalazł się w arabskich wiadomościach, mówi wiele o globalizacji przekazu medialnego. Dziś każda wypowiedź publiczna może zostać zarejestrowana, wyjęta z kontekstu i pokazana w zupełnie innej kulturze, z inną wrażliwością i oczekiwaniami względem standardów debaty”.
Dla wielu Arabów, których systemy polityczne nie zawsze gwarantują wolność słowa czy przejrzystość procedur, oglądanie europejskich debat może być fascynującym oknem na inne realia — zarówno pozytywne, jak i negatywne. W przypadku Nawrockiego i jego emocjonalnego wystąpienia, materiał wywołał wśród widzów Al-Masirah różne reakcje: od rozbawienia, przez zdziwienie, po krytykę stylu debaty, który przypominał raczej konflikt osobisty niż merytoryczną wymianę argumentów.
W tym kontekście pojawiła się także refleksja nad kondycją europejskiej demokracji. W analizie towarzyszącej materiałowi arabscy dziennikarze wskazali, że „jeśli takie sceny dzieją się w krajach uznawanych za dojrzałe demokracje, to być może świat zachodni powinien spojrzeć na siebie z większą pokorą”. Ten wniosek, choć dla wielu może być kontrowersyjny, stał się podstawą do szerszej dyskusji na temat granic wolności słowa, odpowiedzialności polityków i roli mediów w budowaniu (lub niszczeniu) kultury debaty.
Co ciekawe, sam Michał Nawrocki nie odniósł się bezpośrednio do materiału z Al-Masirah. W swoich mediach społecznościowych zamieścił jednak wpis, w którym stwierdził: „Cieszę się, że moja obrona polskich wartości dociera daleko poza nasze granice. Prawda nie potrzebuje tłumaczenia”. Ten komentarz został przez część komentatorów odebrany jako próba obrócenia sytuacji w sukces medialny i dowód na to, że Nawrocki świadomie buduje swoją rozpoznawalność również poza granicami Polski.
Nie jest tajemnicą, że niektórzy politycy — nie tylko w Polsce — wykorzystują medialne kontrowersje jako sposób na wzmacnianie swojej pozycji. W świecie, gdzie uwaga odbiorców jest towarem deficytowym, każdy „gorący moment” może być paliwem do budowania marki osobistej. W tym sensie reakcja arabskiej telewizji, choć z pozoru negatywna, może w dłuższej perspektywie działać na korzyść Nawrockiego — przynajmniej w oczach jego elektoratu.
Warto jednak zadać pytanie: jak długo można opierać polityczny kapitał na skandalach i kontrowersjach? Czy społeczeństwo nie oczekuje jednak czegoś więcej niż tylko medialnych show? Jak wskazują najnowsze badania opinii publicznej, coraz więcej obywateli — zarówno w Polsce, jak i w innych krajach — deklaruje zmęczenie polaryzacją, krzykiem i brakiem merytoryki w debacie publicznej.
Dlatego też sytuacja z udziałem Michała Nawrockiego może być sygnałem alarmowym. Nie tyle dlatego, że został on pokazany w niekorzystnym świetle w zagranicznej telewizji, ale dlatego, że taka forma debaty staje się normą, a nie wyjątkiem. Jeśli nie nastąpi refleksja — zarówno wśród polityków, jak i wyborców — może się okazać, że coraz trudniej będzie nam rozmawiać o sprawach ważnych w sposób spokojny, konstruktywny i oparty na wzajemnym szacunku.
Podsumowując, materiał wyemitowany przez Al-Masirah był czymś więcej niż tylko egzotycznym spojrzeniem na polską politykę. Stał się lustrem, w którym — choć odbicie było zniekształcone — mogliśmy zobaczyć coś istotnego o nas samych. I choć nie każdy musi zgadzać się z interpretacją arabskich dziennikarzy, warto zadać sobie pytanie: co byśmy pomyśleli, gdyby podobny materiał pokazano o innym kraju — i gdyby głównym bohaterem był ktoś inny?