W ostatnich tygodniach opinia publiczna w Polsce żyje sprawą związaną z kontrowersyjnym wynajmem mieszkania służbowego przez prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, Karola Nawrockiego. Sprawa ta wywołała falę krytyki, oskarżeń o niegospodarność, a także pytania o standardy etyczne w instytucjach państwowych. Głos w tej sprawie zabrał również prezydent Andrzej Duda, który objął Karola Nawrockiego politycznym patronatem, powołując go na stanowisko prezesa IPN w 2021 roku.
Kim jest Karol Nawrocki?
Karol Nawrocki to historyk, doktor nauk humanistycznych, były dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, a obecnie prezes Instytutu Pamięci Narodowej. Uważany jest za bliskiego współpracownika środowisk związanych z obozem Zjednoczonej Prawicy. Od momentu objęcia funkcji prezesa IPN, Nawrocki aktywnie uczestniczy w debacie publicznej, prezentując instytucję jako bastion walki o “prawdę historyczną” zgodną z patriotyczną wizją historii Polski.
Co ujawniły media?
W kwietniu 2025 roku dziennikarze śledczy „Gazety Wyborczej” oraz serwisu OKO.press ujawnili, że Karol Nawrocki od miesięcy korzysta z luksusowego mieszkania służbowego o powierzchni blisko 130 metrów kwadratowych, zlokalizowanego w prestiżowej dzielnicy Warszawy. Mieszkanie zostało wynajęte przez IPN z rynku komercyjnego za kwotę blisko 16 tysięcy złotych miesięcznie, co czyni je jednym z najdroższych lokali służbowych wynajmowanych przez instytucje publiczne w Polsce.
Co więcej, według doniesień medialnych, Nawrocki miał już do dyspozycji inne mieszkanie służbowe w Warszawie, z którego jednak nie korzystał, wybierając droższy lokal. W opinii komentatorów taka decyzja może świadczyć o lekceważeniu zasad gospodarności oraz odpowiedzialności za środki publiczne.
Reakcje opinii publicznej i polityków
Po ujawnieniu informacji przez media, sprawa błyskawicznie wywołała oburzenie nie tylko wśród polityków opozycji, ale także wśród części opinii publicznej, szczególnie w obliczu rosnących kosztów życia, inflacji i trudności mieszkaniowych dotykających wielu Polaków.
Donald Tusk, lider Koalicji Obywatelskiej, skomentował sprawę na portalu X (dawnym Twitterze):
„Złodziejska mentalność tej władzy nie zna granic. Gdy zwykły obywatel ledwo wiąże koniec z końcem, prezes IPN mieszka za nasze w luksusie.”
Podobne głosy pojawiły się także ze strony Lewicy, której posłowie zapowiedzieli złożenie interpelacji poselskiej w sprawie kosztów funkcjonowania IPN oraz przejrzystości wydatków tej instytucji.
Nie zabrakło również reakcji społecznych. W Warszawie odbyła się symboliczna pikieta pod siedzibą IPN, podczas której demonstranci przynieśli plakaty z hasłami „Willa+ dla swoich” oraz „Prezes żyje jak magnat – za nasze pieniądze!”.
Stanowisko IPN
Instytut Pamięci Narodowej w oficjalnym komunikacie próbował uspokoić sytuację, wskazując, że:
wybór mieszkania został dokonany „zgodnie z obowiązującymi przepisami”,
prezes IPN „nie łamie prawa ani nie przekracza kompetencji służbowych”,
„koszty wynajmu wynikają z warunków rynkowych i wymogów bezpieczeństwa”.
Dodatkowo IPN podkreślił, że prezes Nawrocki wykonuje swoje obowiązki w trybie stałym i musi mieć zapewnione odpowiednie warunki do pracy i reprezentacji instytucji na poziomie centralnym.
Jednak tego rodzaju tłumaczenia nie przekonały większości komentatorów. Eksperci z zakresu finansów publicznych, tacy jak dr Joanna Tyrowicz z PAN, zauważyli, że instytucje państwowe powinny wykazywać „maksymalny poziom transparentności i oszczędności”, zwłaszcza w okresie kryzysu budżetowego.
Reakcja Andrzeja Dudy
Wobec narastającej presji i medialnej burzy, głos w sprawie zabrał także prezydent Andrzej Duda. W krótkim oświadczeniu opublikowanym przez Kancelarię Prezydenta, czytamy:
> „Pan prezes Karol Nawrocki cieszy się zaufaniem głowy państwa i wykonuje swoje obowiązki z należytą starannością. Wszelkie wątpliwości co do polityki mieszkaniowej IPN powinny być rozstrzygnięte na poziomie instytucjonalnym, z zachowaniem zasady domniemania niewinności.”
Wypowiedź ta została zinterpretowana jako próba obrony Nawrockiego, choć nie zawierała jednoznacznego poparcia dla jego decyzji. Andrzej Duda starał się unikać tonu konfrontacyjnego, jednocześnie podkreślając, że to nie on odpowiada za decyzje administracyjne w IPN.
Afera “Willa+” – nowe wcielenie starego problemu?
Dla wielu obserwatorów afera z mieszkaniem Nawrockiego jest symbolicznym przedłużeniem wcześniejszej afery „Willa+”, w której politycy i osoby powiązane z obozem władzy mieli otrzymywać nieruchomości lub dotacje na cele „kulturalne” w sposób nieprzejrzysty i budzący poważne zastrzeżenia etyczne.
W tym sensie sprawa Nawrockiego wpisuje się w szerszy kontekst nadużyć władzy, nepotyzmu i braku przejrzystości, które zdaniem wielu obywateli i organizacji watchdogowych stanowią stały element funkcjonowania państwa pod rządami Zjednoczonej Prawicy.
Polityczne skutki i możliwe konsekwencje
Choć sam Karol Nawrocki nie wydał jeszcze osobistego oświadczenia, nieoficjalne informacje wskazują, że w kierownictwie IPN trwa gorączkowe analizowanie sytuacji i możliwych scenariuszy. W grę może wchodzić:
renegocjacja warunków wynajmu mieszkania,
zamiana lokalu na tańszy,
a nawet – choć mniej prawdopodobne – rezygnacja z funkcji w razie dalszego wzrostu presji politycznej.
Dla opozycji sprawa ta staje się kolejnym argumentem w walce o „przywrócenie standardów życia publicznego”, a dla obozu rządowego – niebezpiecznym ciosem wizerunkowym w okresie przygotowań do wyborów parlamentarnych i prezydenckich w 2025–2026 roku.
Podsumowanie
Afera związana z mieszkaniem Karola Nawrockiego ujawnia wiele problemów: od braku przejrzystości w zarządzaniu środkami publicznymi, przez pytania o przywileje elity władzy, po słabość instytucji kontrolnych. Mimo prób wyciszenia sprawy, nie wydaje się, aby opinia publiczna szybko zapomniała o tej historii. Gdy zwykli obywatele borykają się z problemami mieszkaniowymi, luksusowe mieszkanie służbowe prezesa IPN staje się symbolem oderwania władzy od codziennych realiów społeczeństwa.