Słowo „zdrada” od wieków budzi w społeczeństwach emocje: gniew, zawód, żal, a czasami nadzieję na zmiany. W polityce zdrada ma szczególną wagę — zdradzić można ideały, wartości, sojuszników, czy nawet cały naród. W ostatnim czasie słowo to coraz częściej pojawia się w kontekście relacji między stanem Kalifornia a byłym prezydentem Donaldem Trumpem. Choć formalnie Stany Zjednoczone są jednym krajem, polityczna linia podziału między Kalifornią a Trumpem przypomina wojnę domową — tyle że bez broni, a z pomocą ustaw, sądów i deklaracji gospodarczych.
Tło konfliktu: Kalifornia kontra Trump
Kalifornia to nie tylko najbogatszy stan USA, ale też jedno z najbardziej progresywnych i liberalnych miejsc w całym kraju. Od lat stan ten stoi na czele walki o prawa człowieka, ochronę środowiska i nowoczesną gospodarkę opartą na innowacjach. Z kolei Donald Trump, jako prezydent USA (2017–2021), reprezentował przeciwstawne wartości: konserwatyzm, izolacjonizm, a także próbę powrotu do tradycyjnych gałęzi przemysłu jak wydobycie węgla i ropy naftowej.
W tej konfrontacji Kalifornia poczuła się zdradzona. Gdy Trump wycofał Stany Zjednoczone z porozumienia paryskiego dotyczącego klimatu, gubernator Kalifornii nazwał ten ruch “zdradą wobec przyszłych pokoleń”. Gdy administracja Trumpa zaostrzyła politykę imigracyjną, Kalifornia — jako stan o największej liczbie imigrantów — uznała te działania za zdradę amerykańskiego ducha wolności.
Wojna na słowa, prawo i gospodarkę
Po wyborach w 2016 roku relacje między Białym Domem a Sacramento (stolicą Kalifornii) były napięte. Jednak obecnie, według wielu obserwatorów, Kalifornia przechodzi do otwartego buntu.
W marcu 2025 roku gubernator Kalifornii Gavin Newsom ogłosił, że “Kalifornia idzie na wojnę z Donaldem Trumpem”. Oczywiście nie chodzi tu o wojnę zbrojną, lecz o serię działań legislacyjnych i gospodarczych, mających na celu uniezależnienie się od polityki Waszyngtonu. Newsom powiedział wprost:
> „Ten facet niszczy amerykańską gospodarkę. Jeśli pozwolimy mu działać dalej, cofniemy się o dekady”.
Kalifornia zapowiedziała, że:
zwiększy współpracę gospodarczą z Europą, zwłaszcza w sektorach zielonej energii i nowych technologii,
wprowadzi własne regulacje środowiskowe, niezależnie od tych federalnych,
rozwinie własną politykę imigracyjną,
zainwestuje miliardy dolarów w alternatywne źródła energii.
To nie tylko symboliczna zdrada polityki federalnej, ale realny cios w projekt Trumpa “Make America Great Again”.
Europa — nowy sojusznik Kalifornii
„Bogaty stan już uśmiecha się do Europy” — ta metafora w pełni oddaje strategię Kalifornii. Po latach napięć z Białym Domem, Kalifornia coraz wyraźniej sygnalizuje, że szuka partnerów poza granicami USA.
W ostatnich miesiącach Kalifornia podpisała:
Umowy handlowe z Niemcami, Francją i Hiszpanią dotyczące wspólnych projektów energetycznych,
Porozumienia o współpracy technologicznej z firmami z Holandii i Szwecji,
Deklaracje klimatyczne z Wielką Brytanią i Norwegią.
Takie ruchy mogą zostać uznane przez przeciwników Trumpa za akt odwagi, ale jego zwolennicy widzą w tym zdradę interesu narodowego.
“Zdrada” czy pragmatyzm?
Słowo “zdrada” używane jest dziś przez dwie strony sporu. Trump i jego otoczenie zarzucają Kalifornii zdradę narodowej jedności i interesu ekonomicznego USA. Tymczasem Kalifornijczycy twierdzą, że to właśnie Trump zdradził wartości, które uczyniły Amerykę potęgą: otwartość, innowacyjność i wiarę w przyszłość.
Z perspektywy Kalifornii zdrada to nie bunt przeciw USA, ale akt ratunku:
> „Nie zdradzamy Ameryki. Ratujemy ją przed samozagładą” — powiedziała w jednym z wywiadów burmistrz Los Angeles.
Skutki dla przyszłości USA
Otwarty konflikt między stanem a federalną administracją może mieć poważne konsekwencje:
Gospodarcze — Kalifornia odpowiada za prawie 15% PKB USA. Jej oddzielne inicjatywy mogą osłabić wspólny rynek.
Polityczne — Jeśli inne stany pójdą w ślady Kalifornii, może dojść do faktycznego rozpadu wspólnej polityki krajowej.
Społeczne — Polaryzacja między “Ameryką Trumpa” a “Ameryką Kalifornii” będzie się pogłębiać.
Nie brakuje też spekulacji, że w razie kolejnych napięć Kalifornia mogłaby rozważyć nawet referendum niepodległościowe, choć obecnie takie pomysły są na marginesie debaty publicznej.
Donald Trump — niszczyciel czy reformator?
Zwłaszcza wśród zwolenników Trumpa przeważa opinia, że były prezydent jest ostatnią nadzieją na odnowę USA. W ich narracji to nie Kalifornia, lecz reszta świata zdradziła Amerykę, sprzedając suwerenność międzynarodowym organizacjom i globalnym elitom.
Sam Trump w odpowiedzi na działania Kalifornii stwierdził:
> „To co robią, to zdrada ideałów naszych Ojców Założycieli. Ale my nie pozwolimy im wygrać”.
Retoryka “zdrady” jest więc skutecznym narzędziem mobilizacji elektoratu po obu stronach barykady.
Kalifornia — symbol nowej zdrady czy przyszłości?
W historii USA Kalifornia wielokrotnie była pionierem zmian: w ruchach na rzecz praw obywatelskich, ekologii, technologii. Dziś ponownie odgrywa rolę “przodownika” — tym razem w walce o redefinicję roli stanów w relacji z federalną władzą.
Czy Kalifornia zostanie zapamiętana jako zdrajca USA, czy jako ich wybawiciel? Czas pokaże. Pewne jest jedno: w tej nowej wojnie zdrada przestała być jednoznacznym pojęciem.
Podsumowanie
Konflikt między Kalifornią a Donaldem Trumpem jest czymś więcej niż polityczną kłótnią. To walka o duszę Ameryki. W tej wojnie zdrada i wierność to pojęcia względne, zależne od punktu widzenia. Dla jednych Kalifornia to zdrajca, dla innych ostatni bastion prawdziwej Ameryki.
Jedno jest pewne — przyszłość Stanów Zjednoczonych już nigdy nie będzie taka sama.